Cụ bà 90 tuổi mắc uốn ván, 5 người con tức tốc đi tiêm phòng

Viện Y học Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai cho biết hiện đang điều trị hai trường hợp uốn ván nặng, trong đó có một bệnh nhân phải mở khí quản cấp cứu vì biến chứng co cứng cơ, suy hô hấp nguy cơ tử vong rất cao.

Trường hợp đầu tiên là cụ bà 90 tuổi ở Chương Mỹ, Hà Nội. Trước khi nhập viện khoảng 10 ngày, bà bị cành cây đâm vào cổ tay. Tưởng chỉ là vết thương nhỏ, bà tự mua kháng sinh và dán cao tại nhà. Tuy nhiên, vết thương dần sưng tấy, chảy mủ. Một tuần sau, bà tự lấy dị vật ra, vết thương khô nhưng vài ngày sau bắt đầu xuất hiện dấu hiệu đau vùng hàm, tay cử động kém.

Bà được chẩn đoán theo dõi uốn ván. Chỉ 4 ngày sau nhập viện, bà rơi vào tình trạng cứng hàm, tăng trương lực cơ và biến chứng viêm phổi. May mắn được phát hiện sớm và xử trí kịp thời, bà đã vượt qua giai đoạn nguy hiểm.

Chứng kiến tình trạng của mẹ, cả năm người con trong gia đình lập tức tới Bệnh viện Bạch Mai tiêm phòng uốn ván.

Cụ bà 90 tuổi bị uốn ván do cành cây đâm vào tay.

Bệnh nhân thứ hai là nam bệnh nhân 65 tuổi, quê ở Thái Bình. Gần một tháng trước, ông bị ngã và dập tay vào miếng gỗ trong lúc xây nhà, gây vết rách dài khoảng 15cm ở cẳng tay phải, chảy máu nhiều. Dù đã rửa sạch và sát khuẩn bằng Betadine, ông không khâu vết thương, cũng không tiêm phòng uốn ván (SAT).

Khoảng 10 ngày sau, bệnh nhân bắt đầu thấy cứng hàm, yếu tay chân. Vào viện tuyến dưới, ông được chẩn đoán theo dõi đột quỵ, nhưng kết quả chụp cắt lớp không phát hiện tổn thương.

Ra viện trong tình trạng chưa rõ nguyên nhân, bệnh nhân tiếp tục xuất hiện các biểu hiện nặng hơn, cứng hàm nhiều, tay chân co giật. Ông nhập viện trở lại và lần này được chẩn đoán chính xác là uốn ván.

Ngay sau đó, bệnh nhân được tiêm 14 ống SAT, dùng thuốc an thần và chuyển tới Bệnh viện Bạch Mai. Trong đêm đầu nhập viện, ông lên cơn co giật toàn thân, gồng cứng, chẹn ngực, suy hô hấp buộc phải mở khí quản cấp cứu. Hiện tại, người bệnh đã tự thở được, tình trạng co cứng giảm nhưng vẫn còn tăng trương lực cơ.

PGS.TS. Đỗ Duy Cường – Viện trưởng Viện Y học Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai cảnh báo: "Uốn ván không lây từ người sang người nhưng cực kỳ nguy hiểm, diễn tiến nhanh. Chỉ cần một vết xước nhỏ nếu không xử trí đúng cách và tiêm phòng đầy đủ, bệnh có thể phát triển và gây tử vong".

Uốn ván là bệnh nhiễm trùng cấp tính do độc tố thần kinh của vi khuẩn Clostridium tetani. Vi khuẩn này tồn tại phổ biến trong môi trường như đất, phân gia súc, kim loại rỉ sét, gỗ mục… Khi xâm nhập qua vết thương hở nhất là vết đâm sâu chúng tạo độc tố tấn công hệ thần kinh, gây co cứng cơ, co giật và suy hô hấp.

Bệnh nhân nam thợ xây bị uốn ván do ngã đập tay vào tấm gỗ để vết thương khoảng 15 cm.

Thông thường, sau 7–14 ngày kể từ khi bị thương, người bệnh bắt đầu xuất hiện các triệu chứng như: cứng hàm, khó nhai nuốt, tăng trương lực cơ toàn thân. Ở giai đoạn nặng, bệnh nhân có thể co giật toàn thân, uốn cong người, khó thở, rối loạn thần kinh thực vật. Nếu không được điều trị kịp thời, nguy cơ tử vong là rất lớn.

PGS Cường cho biết, mỗi năm Viện Y học Nhiệt đới tiếp nhận hàng chục ca uốn ván, đa số đến viện muộn vì chủ quan. Trong khi đó, bệnh hoàn toàn có thể phòng ngừa bằng vắc xin và xử trí sớm, đúng cách ngay từ khi mới bị thương.

Hiện nay, điều trị uốn ván đòi hỏi hồi sức tích cực, thở máy, sử dụng huyết thanh kháng độc tố, kháng sinh và kiểm soát cơn co giật. Quá trình này kéo dài, chi phí cao và tiềm ẩn nhiều biến chứng. Trong khi đó, việc phòng ngừa bằng tiêm chủng đầy đủ lại dễ dàng và hiệu quả lâu dài.

"Tất cả người trưởng thành nên tiêm nhắc lại vắc xin uốn ván mỗi 10 năm. Đặc biệt là người làm nghề nông, lao động thủ công, thợ cơ khí, thợ mộc… đều có nguy cơ cao. 

Trẻ em phòng bệnh uốn ván từ 2 tháng tuổi với liều vắc-xin 6/1 (cần theo hướng dẫn cụ thể của cơ quan y tế). 

Phụ nữ mang thai cần tiêm phòng uốn ván vào đúng thời điểm thai kỳ. Ngoài ra, khi có vết trày xước, vết thương do dị vật đâm, người dân cần đến cơ sở y tế để được sát trùng đúng cách và đánh giá nguy cơ, tiêm phòng nếu cần", PGS. Cường nhấn mạnh.

Uốn ván tuy không phải bệnh truyền nhiễm lây lan, nhưng khi đã mắc thì diễn biến khó lường, đe dọa đến tính mạng trong thời gian ngắn. Vắc-xin là "lá chắn" hiệu quả nhất chống lại uốn ván. Chủ động tiêm phòng, xử trí đúng cách các vết thương nhỏ chính là tự bảo vệ mình và người thân.